مجله علمی ضیالت ایزان 10.22092/ISFJ.20.115692 (DOI): سال بیست و ضص/ضماره 6 تاثیر عوامل فیسیکوشیمیایی آب بر تغییرات فصلی پراكنش و تراكم گروه سخت- پوستان پالنکتونی تاالب سولذوز )حوزه جنوبی دریاچه ارومیه( مجتبی پوراحد 3 2 *1 1 انسابی کوروش سروی مغانلو بهروز آتشبار علی محمدیاری * k.sarvimoghanlou@urmia.ac.ir 1- گش ؿیالذ دا ىذ ه ات عثیقی - دا گا اس هی - اس هی - ایشاى 2- گش آسزویا خا ساى آتضی خظ ىذ هغالقاذ دسیاچ - دا گا اس هی - اس هی - ایشاى - 3 گش صیؼر ؿ اػی دا ىذ فل م - دا گا فشد ػی ه ذ ایشاى تاریخ دریافت: مزداد 6936 تاریخ پذیزش: بهمه 6936 چکیذه تا ت ج ت ای ک دریاچ ار هی ر ز ت ر ز ت ظوت خؽک ؼذى هیر د ضر رت اعوال ؼرایط هذیریتی ه اظة در تاالب ای اقواری ایي دریاچ هثل تاالب ظ لذ ز ج ت ارائ را کار ه اظة ترای هذیریت رشین یذر ل شیکی احعاض هیؼ د. تاالب ظ لذ ز در اظتاى آررتایجاى غرتی تخػ ج تی دریا ار هی قرار دارد ک از لحاظ اک ل شیکی دارای ارزغ اظت. تحقیق حاضر تا ذف تررظی قػ ع اهل فیسیک ؼیویایی آب تاثیر آى تر ر ی ج اهع زئ پال کت ی گر ظخت پ ظتاى ا جام گرفت. و ترداری از تاالب ظ لذ ز ت هذت یکعال از پاییس 49 تا تاتعتاى 49 یک تت در ر فصل ا جام گرفت. در تررظی و ای زئ پال کت ی ظختپ ظتاى تعذاد د گر هؽا ذ ؼذ ذ ک ؼاهل گر پار پایاى )Copepoda( آ تي- ه ؽعثاى یا کالد ظرا )Cladocera( ت د ذ. تایج حاصل از آ الیس آهاری CCA ؽاى داد ک در اکثر ج ط ا وثعتگی هثثتی تا هیساى دها کذ رت ه اد جاهذ هحل ل اکعیصى هحل ل فعفات قلیائیت دیذ ؼذ در ص رتیک ویي ج ط ا وثعتگی ه فی تا عوق ؼ ری ذایت الکتریکی ؼفافیت ph داؼت ذ. پاییي ت دى دهای آب در پاییس زهعتاى عاهل اصلی کا ػ تراکن زئ پال کت ى ایي تاالب هحع ب هیؼ د. تایج حاصل از آ الیس آهاری CCA ؽاى داد ک ج د تراکن ج ط ای ه ج د در ارتثاط تا یکذیگر فاکت ر ای فیسیک ؼیویایی آب عت ذ. ت ع اى تیج گیری ایی هیت اى گفت ک در تاالب ظ لذ ز هثل تعیاری از زیعتگا ای د یا الگ ای پراک ػ زئ پال کت ى ا ت ؼذت تحت تاثیر ع اهل هحیطی عت ذ. لغبت کلیذی: عوامل زیست محیطی تغییرات فصلی جوامع زئوپالنكتونی تاالب سولدوز * و یسىذ مسئ ل
پوراحداوزابی و همکاران تاثیز عوامل فیزیکوضیمیایی آب بز تغییزات... مقذمه تشاػاع زقشیف و ا ؼی ى ساهؼش ت ه اعك هشداتی آتگیش ز سبصاس هدو ف ای آتی عثیقی هل فی دائن یا ه لر تا آب ػاوي خاسی ؿیشیي لةؿ س یا ؿ س هسول تش آى دػس اص آب ای دسیایی و فوك آب دس و ذ ت خاییيزش اص 6 هسش زدا ص ى ذ زاالب اعالق هیگشدد )هد یاى 1377(. حفؼ ز ؿ صیؼسی حفؼ ویفیر آب خل گیشی اص ػیل خىؼالی وا ؾ آل دگی ا صیؼسگا حیاذ حؾ اص خذهاذ او ل طی زاالب ا اػر )2011 al.,.)kim et اهش ص زاالب ا تا عیف ػیقی اص خغشاذ ها ذ زغییشاذ دس سطین یذس ل طیىی س د س ا اب ای آل د زغییشاذ فیضیىی ها ذ زى زى ؿذى ت ػیل خاد ػاصی ه اخ ؼس ذ )2011.)Klemas, گش ای خال ىس ی اص ه وسشیي ه خ داذ ش او ػیؼسن آتی هیتاؿ ذ و تش سطین یذس تی ل طیه ػیؼسن ای آتی زأثیش صیادی داس ذ صئ خال ىس ى ا تغ س داین دس ه ات آتی هخسلف اص خول زاالب ا حض س داس ذ ؿاهل گش ای هخسلفی وچ ى س زیفش ا والد ػش ا و خ خ د ا هی- تاؿ ذ. دس ایي هیاى و خ خ د ا والد ػشا ا اص ا ویر تاالیی تشخ سداس ذ 2008( Avotunde,.)Offem & دس چشخ غزایی صئ خال ىس ى ا مؾ ه وی دس ا سمال ا شطی تیي ز لیذو ذگاى ا لی خوقیر ها ی ا ایفا هیى ذ )افشائی ت ذخی وىاساى 1396 al., Gowen et 2003(. فشا ا ی گش ای صئ خال ىس ی سؿذ زشاون آى ا تؼسگی ت فاوس س ای فیضیىی ؿیویایی آب داسد 2003( Patil,.)Sunkad & اخسواؿ خال ىس ی ؿاهل خشاو ؾ ز ؿ فشا ا ی آى ا ت ف اهل هخسلف فیضیى ؿیویایی ها ذ دها ؿ سی وذ سذ خشیاى آب ه اد غزایی ه سد یاص آ ا تؼسگی داسد ( ;2007 Paulone,.)Mustapha, 2009 ایي ه ض ؿ تا ز خ ت فشا ا ی خوقیر صئ خال ىس ی دس فلل زاتؼساى و تا افضایؾ دسخ حشاسذ وشا هیتاؿذ لاتل زأییذ اػر. دس عثیقر و خ خ دا ت ف اى غزای ه اػة داسای ا ویر صیادی تشای زغزی الس ها یاى دسیایی اػر )2000.)Stottrup, ایي گش اص صئ خال ىس ى ا داسای داه زحول ؿ سی دسخ حشاساذ ػیا ذ ؿ سی 1 زا ppt 38 دهای 0 زا 30 دسخ ػا سیگشاد سا زحول هیو ذ ( Mauchline, 1998(. خ اه خال ىس ی آب ای ؿیشیي عیف ػیقی اص گش ای هخسلف هس ؿ ه خ داذ سا دس تش هیگیش ذ )فؼل خی ه اففش 1396(. اص ایي گش ا هیز اى والد ػشا سا ام تشد. ایي ػخرخ ػساى دس دسیاچ ای ون فوك خ ؿیذ اص گیا اى و اغلة ت ف اى خ ا گا دس تشاتش ؿىاسچیاى اػر ص ذگی هیو ذ ( & Warfe.)Barmuta, 2004 والد ػشا فشا اىزشیي تیه شگاى آتضی اتؼس ت گیا اى آتضی ؼس ذ و ت دلیل خشاو ؾ ػی خغشافیایی دس هغالقاذ او ل طی هفیذ ال هیؿ ذ )2010.)Guntzel, تشخی اص والد ػشا یض ؿاخق ای هیضاى زش فی دسیاچ ا هیتاؿ ذ )2007 al.,.)wang et زاالب ػ لذ ص دس اػساى آرستایداى غشتی تخؾ خ تی دسیاچ اس هی ال ؿذ اػر هؼاحر آى 150 زا 200 ىساس هیتاؿذ. خان ای ه غم زاالب تؼیاس ؿ س هشع ب ت د فلر ؿ سی خان ا اثشاذ آب تؼیاس ؿ س دسیاچ اس هی اػر. اص واسوشد ای ایي زاالب هیز اى ت حوایر اص ز ؿ صیؼسی هقسذل و دى خشد اللین ا زغزی آب ای صیشصهی ی خل گیشی اص ف ر آب ؿ س اؿاس وشد )ػاصهاى هحیظصیؼر 1384(. ایي زاالب دس عثم ت ذی ساهؼش خض زاالب ای دائوی هحؼ ب هیؿ د و اص لحاػ او ل طیىی داسای اسصؽ ایی چ ى صیؼسگا خش ذگاى آتضی زغزی زخنگزاسی هیتاؿذ )ػاصهاى هحیظصیؼر 1384(. تا ز خ ت ضقیر ون آتی خه ؿذى دسیاچ اس هی ضش سذ حفاؽر حشاػر افوال ؿشایظ هذیشیسی ه اػة دس زاالب ای هشزثظ تا ایي دسیاچ هثل زاالب ػ لذ ص احؼاع هیؿ د. خ ر افوال ؿشایظ ه اػة یاصه ذ تشسػی ضقیر ایي زاالب اص ؾش ویفیر وویر آب گ ای ه خ د تشای هذیشیر سطین یذس ل طیىی ووی تشای حفؼ ایي خ اه ؼسین. ت اتشایي تا ز خ ت ووث د اعالفاذ دس ایي صهی زحمیك حاضش تا ذف تشسػی مؾ فلل ف اهل فیضیى ؿیویایی آب زاثیش آى ا تش زشاون خشاو ؾ زغییشاذ فللی خ اه صئ خال ىس ی گش ػخرخ ػساى ا دام گشفر.
مجله علمی ضیالت ایزان سال بیست و ضص/ضماره 6 مواد و روش كار ایي خظ ؾ تا و تشداسی اص زاالب ػ لذ ص آ الیض فاوس س ای فیضیى ؿیویایی آب ؿ اػایی صئ خال ىس ى ا دس خظ ىذ هغالقاذ دسیاچ اس هی ا دام گشفر. تعییه ایستگب بی وم و برداری تشسػی ای هیذا ی و تشداسی اص 6 ایؼسگا زقشیف ؿذ دس صیؼسگا ػ لذ ص )ؿىل 1( دس ش فلل یه تاس ت هذذ یه ػال )خاییض 1394 زا زاتؼساى 1395( ا دام گشفر. ه لقیر خغشافیایی )ع ل فشم خغشافیایی اسزفاؿ اص ػغح آب ای آصاد( ایؼسگا ا تا اػسفاد اص دػسگا )Global Positioning System( GPS ثثر گشدیذ )خذ ل 1(. شکل 1- م لعیت ایستگب بی وم و برداری در تبالة س لذيز Figure 1. Sampling stations in Sulduz Wetland جذيل 1: م لعیت جغرافیبیی ایستگب ب Table 1: Geografical locations of stations م لعیت جغرافیبیی ایستگب 37 02' 35/08" N 37 02' 19/29" N 37 02' 21/41" N 37 02' 23/25" N 37 02' 5/86" N 37 02' 1/60" N 45 35' 42/45" E 45 35' /43" E 45 35' 03/08" E 45 36' 12/76" E 45 35' 19/44" E 45 35' 47/33" E ایستگب 1 ایستگب 2 ایستگب 3 ایستگب 4 ایستگب 5 ایستگب 6 ایؼسگا ا تا دس ؾش گشفسي هحل س دی حض س یا فذم حض س خ ؿؾ گیا ی فوك آب اص تخؾ ای هخسلف زاالب ا سخاب گشدیذ ذ ػدغ دس ایؼسگا ای زقییي ؿذ الذام ت و تشداسی اص آب زاالب ؿذ. تا ز خ ت ای ى حذاوثش فوك زاالب ػ لذ ص 1 هسش هیتاؿذ تا اػسفاد اص س ز ش خی ی ػی تا لغش د ا 10 ػا سی هسش اص ول ػس ى آب و تشداسی ا دام گشفر. خغ اص هخل ط وشدى آب فاوس س ایی ها ذ دهای آب ا ز ػظ دهاػ ح دیدیسالی هذل TP101 هیضاى ph آب ز ػظ دػسگا خشزاتل ph هسش هذل CRISON MM 40 اوؼیظى هحل ل ز ػظ دػسگا خشزاتل اوؼیظى ػ ح هذل EC ذایر الىسشیىی ز ػظ دػسگا خشزاتل AZ8403 هسش هذل Total ( TDS CRISON MM40 Dissolved (یا Solids هیضاى ه اد هقلك هحل ل ز ػظ دػسگا خشزاتل TDS ػ ح هذل CRISON MM40 ؿ سی ز ػظ دػسگا ؿ سی ػ ح هذل 10-S ATAGO ؿفافیر فوك ایؼسگا ا ز ػظ ػی دیؼه ع اب هذسج آى تل سذ هیذا ی ػ دؾ ؿذ ذ. فاوس س ای ) Total Suspended Solids(TSS وذ سذ للیائیر فؼفاذ یسشاذ خغ اص ا سمال و دس هدا سذ یخ ت آصهایگا ا ذاص گیشی ؿذ ذ. خ ر ت دػر آ سدى هیضاى یسشاذ فؼفاذ للیائیر اص دػسگا خالیي زؼر هذل Eaton et al., ( ویر ه سد ؾش PALINTEST 7500 1995( خ ر ا ذاص گیشی همذاس وذ سذ اص دػسگا وذ سذ ػ ح هذل 2020We اػسفاد ؿذ. همذاس TSS و ا ز ػظ فیلسش ازوي )2007 Roeck, )De دػسگا خوح خأل ا ذاص گیشی ؿذ. تشای و تشداسی اص صئ خال ىس ى ا اتسذا تخؾ هخلی اص آب ایؼسگا تا اػسفاد اص ز س خال ىس ىگیش ػایض و چه تا لغش د ا cm 20 تا چو 100 هیىش ى فیلسش ؿذ و ای خوآ سی ؿذ دس ؽش ف خالػسیىی ین لیسشی تا اػسفاد اص الىل ازا ل %70 زثثیر خ ر ؿ اػایی ت آصهایگا ه سمل ؿذ ذ. و تشداسی اص صئ خال ىس ى ا اص ػس ى آب تا 3 زىشاس ا دام ؿذ دس اداه حدن آب فیلسش ؿذ هحاػث ثثر ؿذ. و ای صئ خال ىس ی تا اػسفاد اص اػسشی هیىش ػى ج هیىش ػى ج سی ل ج زا حذ خ غ ؿ اػایی ؿذ ذ )2004 al., Sanderock et al., 2004 Witty et هحوذیاى 1382 اػوافیلی ػاسی 1381(. تشای زقییي زشاون صئ خال ىس ى ا حدن آب
پوراحداوزابی و همکاران تاثیز عوامل فیزیکوضیمیایی آب بز تغییزات... فیلسش ؿذ هحاػث گشدیذ هیضاى زشاون صئ خال ىس ى ا تش حؼة زقذاد دس هسشهىقة تذػر آهذ. تجسی ي تحلیل آمبری داد ب خ ر زدضی زحلیل داد ا اص شم افضاس آهاسی Canaco آصه ى ای آهاسی Principal Component( PCA )Analysis خ ر آ الیض وثؼسگی فاوس س ای فیضیى ؿیویایی CCA Canonical Correlation ( )Analysis خ ر آ الیض اتؼسگی ه خ داذ ص ذ فاوس س ای فیضیى ؿیویایی RDA Redundancy ( )Monte Carlo test( آصه ى ه رواسل )Analysis خ ر تشسػی ساتغ وثؼسگی فاوس س ای هحیغی خشاو ؾ خ غ ا آصه ى آهاسی سگشػی ى شمافضاس Statistica خ ر زقییي اسزثاط تیي غ ای خ غ ا ؿشایظ فیضیى ؿیویایی index( ß( اػسفاد گشدیذ. نتایج تشسػی سایح حاكل اى داد و ش وذام اص خاساهسش ای فیضیى ؿیویایی آب عی د س یه ػال و تشداسی دس ایؼسگا ای هخسلف داسای ػاى ت د ذ. داد ای ا ذاص - گیشی فاوس س ای فیضیى ؿیویایی آب ت زفىیه ش فلل ایؼسگا دس خذ ل 2 آ سد ؿذ اػر. جذيل 2: داد بی اوذاز گیری شذ فبکت ر بی فیسیک شیمیبیی آة ب تفکیک ر فصل ي ایستگب Table 2: Physico-chemical characteristics of water separated by season and station
مجله علمی ضیالت ایزان سال بیست و ضص/ضماره 6 دس تشسػی و ای صئ خال ىس ی ػخرخ ػساى )Crustacea( زقذاد د گش ها ذ ؿذ ذ و ؿاهل گش خاس خایاى آ سيه قثاى یا والد ػشا ا ت د ذ. اص و خ خ دا 3 خ غ Diaptomus Eudiaptomus Bosmina اص والد ػشا ا 2 خ غ Cyclops Leptodora ها ذ گشدیذ ذ. سایح حاكل اص حض س فذم حض س صئ خال ىس ى ا ت زفىیه فل ل ایؼسگا ا دس خذ ل 3 آ سد ؿذ اػر. جذيل 3: حض ر ي عذم حض ر زئ پالوکت ن ب ب تفکیک فص ل ي ایستگب ب Table 3: Presence and absence of zooplanktons separated by season and stations فصل ایستگب پبییس 6 5 4 3 2 1 Eudiaptomus Diaptomus Cyclops Bosmina زمستبن 6 5 4 3 2 1 Eudiaptomus Diaptomus Cyclops ب بر 6 5 4 3 2 1 Eudiaptomus Diaptomus Cyclops Leptodora تببستبن 6 5 4 3 2 1 Eudiaptomus Diaptomus Cyclops Bosmina Leptodora دس ایؼسگا ای 5 4 ها ذ ؿذ دس ػایش ایؼسگا ا دیذ ذ. سایح تشسػی فشا ا ی صئ خال ىس ى ا دس همایؼ فللی اى داد و خ غ Bosmina ز ا دس فلل خاییض حض س داؿر دس ػایش فل ل دیذ ذ. خ غ Cyclops ت زشزیة دس فل ل زاتؼساى ت اس صهؼساى خاییض داسای تیسشیي فشا ا ی ت د. حذاوثش فشا ا ی تشای خ غ Diaptomus دس فلل ت اس ووسشیي فشا ا ی آى دس فلل زاتؼساى ها ذ ؿذ. خ غ سایح تشسػی فشا ا ی صئ خال ىس ى ا دس همایؼ ایؼسگا ی اى داد و خ غ Bosmina ز ا دس ایؼسگا 2 دس زاتؼساى دس ایؼسگا 3 دس خاییض ها ذ گشدیذ. تیسشیي فشا ا ی Cyclops دس ایؼسگا 4 ووسشیي فشا ا ی دس ایؼسگا 1 ت د. تیسشیي فشا ا ی تشای خ غ Diaptomus دس ایؼسگا 1 ووسشیي آى دس ایؼسگا 5 ت د. فشا ا ی خ غ Eudiaptomus دس ایؼسگا 1 تیسشیي ووسشیي فشا ا ی ایي خ غ هشت ط ت ایؼسگا 3 هیتاؿذ.
پوراحداوزابی و همکاران تاثیز عوامل فیزیکوضیمیایی آب بز تغییزات... زغییشاذ ) اسیا غ( هشت ط ت فاوس س ای فیضیى ؿیویایی خ غ ا سا ؿاهل هیؿ د. دس ایي آصه ى فاوس س ای اوؼیظى هحل ل یسشاذ ول تیسشیي زأثیشگزاسی هثثر فوك تیسشیي زاثیشگزاسی ه فی ؼثر ت ه لف ا ل دس خشاو ؾ خ غ ا سا داؿس اػر )ؿىل 4(. تشاػاع ه لف د م تیسشیي زأثیشگزاسی هثثر هشت ط ت ه اد خاهذ هحل ل ه فی هشت ط ت هیضاى ؿ سی ت د. زأثیشگزاسی یچىذام اص فاوس س ای هحیغی تش اػاع آصه ى ه ر واسل test( )Monte Carlo هق یداس ث د ش چ ذ دس ه اسدی هثل فاهل ؿ سی تؼیاس زأثیشگزاس ت د.)Trace=0.298, F = 1.806, p = 0.088( Eudiaptomus دس فلل ت اس تیسشیي فشا ا ی دس فلل زاتؼساى ووسشیي فشا ا ی سا اى داد خ غ Leptodora فمظ دس فلل ت اس ها ذ ؿذ. فشا ا ی صئ خال ىس ى ا ت زفىیه ایؼسگا فلل دس ؿىل 2 آ سد ؿذ اػر. سایح حاكل اص آ الیض آهاسی PCA )زحلیل ه لف ای اكلی( خشاو ؾ خ غ ای هخسلف صئ خال ىس ی دس فل ل هخسلف ػال دس ؿىل 3 اى داد ؿذ اػر. سایح حاكل اص آ الیض آهاسی CCA )هحاػث زحلیل وثؼسگی وا ئیه( اى داد و خ د زشاون خ غ ای ه خ د دس اسزثاط تا یىذیگش فاوس س ای فیضیىی ؿیویایی ؼس ذ. تشاػاع سایح حاكل اص ایي آصه ى هیضاى زأثیشگزاسی ش یه اص ه لف ای ا ل د م ت زشزیة 19/2 32/6 دسكذ اػر و هدو فا 51/9 دسكذ شکل 2: فراياوی زئ پالوکت ن ب ب تفکیک ایستگب ي فصل Figure 2: Zooplankton abundance separated by season and station
مجله علمی ضیالت ایزان سال بیست و ضص/ضماره 6 شکل 4: وشبند ىذ تأثیر متمببل زئ پالوکت ن ب ي ارتببط آن ب بب فبکت ر بی شیمیبیی در تبالة س لذيز براسبض آوبلیس آمبری CCA Figure 4: Zooplanktons interactions and their relation with Chemical characteristics in Sulduz Wetland based on CCA analysis کذ بی استفبد شذ در ایه وم دار شبمل دمب )TEM( اکسیصن محل ل )DO( شفبفیت )TRA( ذایت الکتریکی )EC( ش ری )SAL( )ph( ph ویتريشن کل )TN( فسفر کل )TP( کل م اد محل ل معلك )TDS( کل م اد جبمذ معلك )TSS( عمك )DEP( ي کذيرت )TUR( است. دس تشسػی ساتغ وثؼسگی فاوس س ای اكلی دس خشاو ؾ خ غ ا داد ای هشت ط ت فاوس س ای فیضیى ؿیویایی خشاو ؾ خ غ ا دس زاالب ػ لذ ص تا ت ش گیشی اص س ؽ )Redundancy Analysis( RDA ه سد تشسػی لشاس گشفر و سید آى دس ؿىل 5 تیاى گشدیذ اػر. 5: شکل پراکىذگی زئ پالوکت ن ب در ارتببط بب فبکت ر بی فیسیکی ي شیمیبیی در تبالة س لذيز براسبض آوبلیس آمبری RDA Figure 5: Zooplanktons scattering in relation to physico-chemical characteristics in Sulduz Wetland based on RDA analysis کذ بی استفبد شذ در ایه وم دار شبمل دمب )TEM( اکسیصن محل ل )DO( شفبفیت )TRA( ذایت الکتریکی )EC( ش ری )SAL( )ph( ph ویتريشن کل )TN( فسفر کل )TP( کلريفیل )CHL( a کل م اد محل ل معلك ( )TDS کل شکل 3 : تأثیر فص ل متمببل مختلف زئ پالوکت ن ب سبل آوبلیس آمبری PCA تبالة در ارتببط ي س لذيز بب آن ب براسبض م اد جبمذ معلك )TSS( عمك )DEP( ي کذيرت )TU( است. تا ز خ ت ح لشاسگیشی تشداس ای ف اهل ؿیویایی هی ز اى سید گشفر و اوثش خ غ ا وثؼسگی هثثسی تا هیضاى دها وذ سذ ه اد خاهذ هحل ل اوؼیظى هحل ل فؼفاذ للیائیر داؿس ذ. دس ك سزیى ویي خ غ ا وثؼسگی ه فی تا فوك ؿ سی ذایر الىسشیىی ؿفافیر ph داس ذ. تا ز خ ت ه لف ا ل ه اد خاهذ هحل ل اوؼیظى هحل ل تیسشیي زاثیش هثثر ؿفافیر Figure 3: Zooplanktons interactions and their relation with different seasons in Sulduz Wetland based on PCA analysis
پوراحداوزابی و همکاران تاثیز عوامل فیزیکوضیمیایی آب بز تغییزات... تیسشیي زأثیش ه فی سا دس ایي آ الیض داؿس اػر. اها تشاػاع آصه ى ه رواسل زاثیش گزاسی ایي ف اهل هق ی داس ث د. دها 0.192( = p )Trace=0.599, F = 2.984, اوؼیظى هحل ل ( = p Trace=0.533, F = 2.283, )0.282 ؿفافیر ( = p Trace=0.520, F = 2.165, )0.2 بحث تشاػاع سایح تذػر آهذ اص ایي زحمیك دس هدو ؿ 5 خ غ صئ خال ىس ی اص گش ػخرخ ػساى دس زاالب ػ لذ ص ه سد ؿ اػایی لشاس گشفس ذ. تذیي زشزیة و ػ خ غ هسقلك ت سد و خ خ دا د خ غ هسقلك ت سد والد ػشا ت د ذ. ػثه آسا هىاسهی )1392( خشاو ؾ فشا ا ی ػخر خ ػساى خال ىس ی دس دسیاچ خر ػذ اسع آرستایداى غشتی سا ه سد هغالق لشاس داد ذ. سد و خ خ دا تا خ غ ای Diaptomus Cyclops هشحل اخلی ػی آى ا دس سزث د م فشا ا ی لشاس داؿس ذ و فشا ا ی تاالی و خ خ دا تا سایح تذػر آهذ اص ایي زحمیك وؼ هیتاؿذ. وا ذ تؼیاسی اص ماط د یا الگ ی ای خشاو ؾ گش ای خا سی یاد ؿذ ت ؿذذ زحر زاثیش ف اهل هحیغی ت د اػر. اص هیاى ف اهل هحیغی هی ز اى ت زغییشاذ دهایی اؿاس وشد و هی ز ا ذ تؼیاسی اص ؿشایظ صیؼر هحیغی سا زحر زاثیش لشاس د ذ. تذیي زشزیة و دس حض س غالثیر خ غ ای هخسلف صئ خال ىس ی دس زاالب ػ لذ ص مؾ اػاػی داؿس اػر. ت ف اى هثال هی ز اى ت خ د غالثیر خ غ ای Diaptomus Eudiaptomus دس فلل ت اس خ غ ای Leptodora Cyclops دس فلل زاتؼساى اؿاس وشد. خ د اسزثاط تیي حض س یا فذم حض س خ غ ای هخسلف دس فل ل هخسلف ػال تا اػسفاد اص آ الیض ای آهاسی یض ه سد زدضی زحلیل لشاس گشفر. تغ سیى تشاػاع سایح حاكل اص آ الیض آهاسی PCA خشاو ؾ خ غ ا اتؼس ت ؿشایظ فیضیىی ؿیویایی اى داد ؿذ. دس ایي هیاى زقذادی اص خاساهسش ای هحیغی زاثیش گزاسی هثثر زقذادی مؾ ه فی دس خ ر خ د خ غ ای هخسلف ت اخشا گزاؿس ذ. تا ز خ ت سایح تذػر آهذ اص ایي زحمیك هی ز اى ت وثؼسگی هثثر تیي فاوس س ای دها وذ سذ ه اد خاهذ هقلك )TDS( اوؼیظى فؼفاذ للیائیر یسشاذ تا خ غ ای Cyclops Bosmina Eudiaptomus وثؼسگی ه فی تا خ غ ای Diaptomus Leptodora اؿاس وشد. وچ یي وثؼسگی هثثر تیي فاوس س ای فوك ؿ سی ؿفافیر ph TDS EC تا خ غ ای Leptodora Diaptomus وثؼسگی ه فی تا خ غ ای Bosmina Eudiaptomus Cyclops ها ذ ؿذ. خ د چ یي س اتغی تیي خ د فذم خ د خ غ ا تا ف اهل هحیغی ز ػظ آصه ى آهاسی RDA یض ت اثثاذ سػیذ. )2012( Deepthi ت تشسػی ػاخساس خ اه صئ خال ىس ی دس د صیؼسگا هخسلف دس زاالب Kotte Kolannawa دس ػشیال ىا خشداخر. آ الیض فاوس س ای فیضیىی ؿیویایی اى داد و ذایر الىسشیىی وذ سذ فؼفش داسای تیسشیي اخسالف دس د صیؼسگا ت د ذ خ اه صئ خال ىس ی سا زحر زاثیش خ د لشاس داد ذ تغ سیى و خ خ دا داسای ووسشیي ز ؿ ت د. والد ػشا تیسشیي زشاون سا تا ز خ ت ایي خل كیاذ اص خ د اى داد ذ. دس زحمیك حاضش یض خشاو ؾ فشا ا ی والد ػشا )Cladocera( اسزثاط هؼسمین هثثسی سا تا فاوس س ای هحیغی ها ذ وذ سذ فؼفش اص خ د اى داد. )2013( Jagadee shappa & Kumara ت تشسػی ا ویر فاوس س ای فیضیى ؿیویایی آب اثشاذ آى ا تش س ی زغییشاذ فللی زشاون صئ خال ىس ى ا تش س ی زاالب- ای Karnataka Tumkur Dist Tiptur Taluk تغ س وضهاى خشداخس ذ. دس ایي هغالق فاوس س ای فیضیى ؿیویایی ها ذ دها ph وذ سذ CO 2 ولش ؿفافیر TDS للیائیر اوؼیظى ا ذاص گیشی ؿذ ذ. چ اس گش صئ خال ىس ی ؿاهل Protozoa Rotatoria Cladocera Copepoda دس ایي زاالب ا ها ذ گشدیذ ذ. سایح ایي هحممیي اى داد و دس فلل ا ایؼسگا ای هخسلف زغییشاذ زشاووی گش ا دیذ هیؿ د فشا ا ی و خ خ دا والد ػشا ا تا زغییشاذ ف اهل هحیغی 11
مجله علمی ضیالت ایزان سال بیست و ضص/ضماره 6 دچاس زغییش هیؿ د. زغییشاذ فوذ حض س صئ خال ىس ى ا دس هشحل ا ل سید افضایؾ یا وا ؾ سؿذ زىثیش ایي ه خ داذ تا افضایؾ وا ؾ دها هی تاؿذ دس ل د م احسواال اتؼس ت تل م خلثىی هیضاى غزای لاتل اػسفاد دس هحیظ اػر. Garcia وىاساى )2009( خ یایی فللی صئ خال ىس ى ای دسیاچ Huetzalin دس هىضیه سا ه سد تشسػی لشاس داد ذ. سایح ایي زحمیك اى داد و فاوس س ای فیضیى ؿیویایی ها ذ دها ه ثشزشیي فاهل دس خشاو ؾ زشاون والد ػشا )Cladocera( ؼس ذ. Jessica وىاساى )2006( ت تشسػی الگ ای فللی فشا ا ی صئ خال ىس ى ا دس آتگیش ای و چه دس فل ل هخسلف خشداخس ذ. دس ایي هغالق هخق ؿذ و تل سذ د س ای زىشاسی دس فلل ا گش ی اص صئ خال ىس ى ا فشا ا ی غالثیر خیذا هیو ذ. تیسش زغییشاذ دس فشا ا ی ز ؿ دس فل ل ت اس زاتؼساى دیذ ؿذ و زغییش دس دسخ حشاسذ آب تافث زغییش دس ایي فشا ا ی ز ؿ گشدیذ. زغییشاذ دس زشاون Bosmina Copepoda Cyclopoid تیسش هالحؾ گشدیذ و تا سایح تذػر آهذ اص زحمیك حاضش وخ ا ی داسد. تا ز خ ت سایح ایي آصه ى زواهی خ غ ای یاد ؿذ اسزثاط ه فی سا تا هیضاى افضایؾ ؿ سی ph ؿفافیر اى داد ذ. اص ه اسد دیگشی و دس ای دا لاتل عشح اػر ای ى فوك مؾ ه ثشی سا دس خشاو ؾ خ غ Leptodora داسد. اوثشیر خ غ ای ایي زاالب یه ساتغ ه فی تا هیضاى ؿ سی اى داد ذ و اص خول آى ا هی ز اى ت Bosmina Cyclops اؿاس وشد. ph اص دیگش فاوس س ای تؼیاس ه وی هی تاؿذ و مؾ هثثر هق ی داسی سا دس خشاو ؾ خ غ Diaptomus ت خل ف دس فل ل گشم ػال ایفا هی و ذ. لی دس خ د تشخی دیگش ها ذ Bosmina مؾ ه فی هق ی داسی داسد. Dodson وىاساى )2001( ت تشسػی خ اه صئ خال ىس ی زاالب ا دس WISCONSIN ایالر هسحذ آهشیىا خشداخس ذ. دس ایي تشسػی و تیسش تا زأویذ تش فاوس س ای فیضیى ؿیویایی ا دام گشفر تیسشیي فشا ا ی تشای والد ػشا ت دػر آهذ اى داد ؿذ و فاوس س ای هحیغی فوك للیائیر ذایر الىسشیىی ػخسی ph دس فشا ا ی والد ػشا ا مؾ داس ذ. تشسػی ای هشت ط ت فشا ا ی خ غ ای هخسلف صئ خال ىس ی دس زاالب ػ لذ ص اى داد و خل كیاذ ش یه اص صیؼسگا ا هی ز ا ذ دس خ د یا فذم خ د صئ خال ىس ى ا فشا ا ی آى ا زاثیش گزاس تاؿذ. ت ف اى هثال Bosmina دس ایؼسگا 2 وچ یي خ غ ای Cyclops Diaptomus دس ایؼسگا 6 ها ذ ذ ذ. تا تشسػی ا ها ذاذ هحیغی ا دام ؿذ دس صهاى ای و تشداسی ؿایذ تس اى چ یي سید گیشی وشد و ؿ خشاو ؾ صئ خال ىس ى ا ت زغییشاذ هذا م تشخی اص خاساهسش ای ؿیویایی دس ایؼسگا 6 و واى س دی آب زاالب اػر اسزثاط داسد. اص آ دا و حؼاػیر خ غ ای هخسلف ؼثر ت زغییشاذ ؿشایظ هحیغی هسفا ذ اػر لزا هی ز اى سید گیشی وشد و خ غ ای هما م ت ایي زغییشاذ لادس ت صیؼر دس ایي ه غم هیتاؿ ذ. ت ف اى هثال هی ز اى ت فاوس س ای اوؼیظى دها اؿاس وشد و اص ف اهل تؼیاس ه ن تشای حض س صئ خال ىس ى ا ت ؿواس هی س ذ اها تشخی اص خ غ ا داه زحول ػیقی دس تشاتش ػاى ایي ف اهل داس ذ هی ز ا ذ دس ؿشایظ اهؼافذ ن حض س داؿس تاؿ ذ. دس هماتل تشخی ت ؿذذ حؼاع ت د تا زغییشاذ خضیی اص فشا ا ی آى ا واػس هی ؿ د. ؿ سی اص دیگش ف اهل هحذ د و ذ حض س صئ خال ىس ى ا هی تاؿذ. صئ خال ىس ى ایی و دس آب ؿیشیي صیؼر هیو ذ زحول صیادی دس تشاتش افضایؾ ؿ سی ذاس ذ اها تشخی تا افضایؾ ؿ سی زا حذی هیز ا ذ ؿشایظ سا زحول و ذ (2009 al.,.)garcia et تا ز خ ت سایح تذػر آهذ اص تشسػی ای هشت ط ت وضیؼسی خ غ ای هخسلف ز ػظ CCA وثؼسگی هیز اى گفر و تشخی اص خ غ ا دس زشاون هسفا زی هیز ا ذ تا وذیگش دس یه صیؼسگا ص ذگی و ذ دس ك سزیى تشخی دیگش اكال لادس ت وضیؼسی یؼس ذ. ت ف اى سید گیشی ایی هیز اى گفر و دس زاالب ػ لذ ص هثل تؼیاسی اص صیؼسگا ای د یا الگ ای خشاو ؾ صئ خال ىس ى ا ت ؿذذ زحر زاثیش ف اهل هحیغی اػر. ایي اسزثاط زا حذی خیؾ سفس اػر و تشخی خ غ ا دس فل ل ػشد ػال لادس ت اداه ص ذگی یؼس ذ. زقذادی اص خاساهسش ای هحیغی زاثیشگزاسی هثثر تشخی زاثیشگزاسی
پوراحداوزابی و همکاران تاثیز عوامل فیزیکوضیمیایی آب بز تغییزات... ه فی دس خشاو ؾ زغییشاذ فللی خ غ ای صئ خال ىس ی زاالب ػ لذ ص داس ذ. خاییي ت دى دهای آب دس خاییض صهؼساى فاهل اكلی وا ؾ زشاون صئ خال ىس ى ای ایي زاالب هحؼ ب هیؿ د. خ غ ای هما م ت زغییشاذ هحیغی لادس ت صیؼر دس ه اعمی ؼس ذ و دػرخ ؽ زغییشاذ هیتاؿ ذ تشخی اص خ غ ا دس زشاون هسفا ذ هیز ا ذ تا وذیگش دس صیؼسگا ص ذگی و ذ. منابع اسمبعیلیسبری ع. 1381. اعلغ س گی خال ىس ى ؿ اػی. ا ساساذ هؤػؼ زحمیماذ ؿیالذ ایشاى. 133 كفح. افرائی بىذپی م.ع. وصرال زاد ح. ريحی ا. مخل ق ا. خذاپرست ن. ت بمی ف. ريشه عبری م. وبدری م. دریبوبرد غ. رمضبوی ح. ي اسالمی ف. 1396. تشسػی س اتظ او ل طیه تیي گش ای صیؼسی فیس خال ىس ى صئ خال ىس ى ؿا داس هاوش ت س ص دس تخؾ خ ب ؿشلی دسیای خضس ( هاص ذساى-گ ش تاساى(. هدل فلوی ؿیالذ ایشاى. 26.23-31 :)5( سبزمبن محیظ زیست 1384. عشح اخشایی زاالب ػ لذ ص. اداس ول هحیظصیؼر اػساى آرستایداى غشتی آرستایداى غشتی. سبکآرا ج. ي مکبرمی م. 1392. خشاو ؾ فشا ا ی خال ىس ی مؾ آى ا دس خش سؽ ها ی دس دسیاچ ػذ اسع. هدل ز ػق آتضی خش سی )2(: 7 59-24. عسل پیش ز. ي مىبف فر ر. 1396. تشسػی خ اه فیس خال ى زی دسیاچ ػذ ه اتاد ػذ هخض ی حؼ ل ( ؿ سگل( زاالب یادگاسل. هدل فلوی ؿیالذ ایشاى..111-120 :)5( 26 مجى ویبن. 1377. عثم ت ذی حفاؽر زاالب ا: اسصؽ ا واسوشد ا. ا ساساذ ػاصهاى حفاؽر هحیظصیؼر. 176 كفح. محمذیبن ح. 1382. ػخرخ ػساى ایشاى )گضاسؽ خشاو ذگی 500 گ اص ػخرخ ػساى دس فالذ ایشاى خلیح فاسع دسیای فواى دسیای هاص ذساى ت وشا هقشفی ا اؿ هیگ خشچ گ ػخرخ ػساى رس تی ی آب ای داخلی دسیایی(. ا ساساذ وساتخا هلی ایشاى. 224 كفح. De Roeck, E.R., Vanschoenwinkel, B.J., Day, J.A., Xu, Y., Raitt, L. and Brendonck, L., 2007. Conservation status of large branchiopods in the Western Cape, South Africa. Wetlands, 27:162-173. DOI: 10.1672/0277-5212(2007)27[162:CSOLBI]2.0.CO;2. Deepthi, A., 2012. Community structure of zooplankton in two different habitats of Kotte Kolonnawa Wetland of Srilanka. International Journal of Environmental Sciences, 3:965-975. DOI:10.6088/ijes.2012030133004. Dodson, S.I. and Lillie, R.A., 2001. Zooplankton communities of restored depressional wetlands in Wisconsin, USA. Wetlands, 21:292-300. DOI: 10.1672/0277-5212(2001)021[0292: ZCORDW] 2.0.CO; 2. Eaton, A.D., Lenore, S.C., Arnold, E.G. and Franson, M.A.H., 1995. Standard methods for the examination of water and wastewater. American Public Health Association, American Water Works Association, Water Environment Federation, Washington, DC, USA. 1325p. Garcia, E., Nandini, S. and Sarma, S., 2009. Seasonal dynamics of zooplankton in Lake Huetzalin, Xochimilco (Mexico City, Mexico). Limnologica-Ecology and 89
مجله علمی ضیالت ایزان سال بیست و ضص/ضماره 6 Management of Inland Waters, 39:283-291. DOI: 10.1016/j.limno.2009.06.010. Gowen, N., O'Donovan, M., Casey, I., Rath, M., Delaby, L. and Stakelum, G., 2003. The effect of grass cultivars differing in heading date and ploidy on the performance and dry matter intake of spring calving dairy cows at pasture. Animal Research, 52: 321-336. DOI: 10.1051/animres:2003025. Guntzel, A.M. and Panarelli, E.A., 2010. Influence of connectivity on Cladocera diversity in oxbow lakes in the Taquari River floodplain (MS, Brazil). Acta Limnologica Brasiliensia, 22: 93-101. DOI: 10.4322/actalb.02201012. Jagadee shappa, K.C. and Kumara, V., 2013. Impact of physico-chemical condition on seasonal fluctuation of plankton diversity in certain wetlands of Tiptur Taluk, Tumkur Dist, Karnataka, India. Global Journal of biology, agriculture & health sciences, 2: 143-150. Jessica, E.R., Schuman, L. and Mc closky, J., 2006. Seasonal patterns of abundance: Do zooplankton in small ponds do the same thing every spring-summer? Hydrobiologia, 556: 193-207. DOI: 10.1007/s10750-005- 1278-y. Kim, K.G., Lee, H. and Lee, D.H., 2011. Wetland restoration to enhance biodiversity in urban areas: a comparative analysis. Landscape Ecologycal Engineering, 7: 27-32. DOI: 10.1007/s11355-010-0144-x. Klemas, V., 2011. Remote sensing of wetlands: case studies comparing practical 88 techniques. Journal of Coastal Research, 27: 4-427. DOI: 10.2307/29783262. Mauchline, J., 1998. The biology of calanoid copepods: Elsevier Academic Press, New York, USA.710p. Mustapha, M.K., 2009. Zooplankton assemblage of Oyun reservoir, Offa, Nigeria. Revista de Biología Tropical. 57(4):1027-1047. Offem, B.O. and Ayotunde, E.O., 2008. Toxicity of lead to freshwater invertebrates (Water fleas; Daphnia magna and Cyclops sp) in fish ponds in a tropical floodplain. Water, Air and Soil Pollution, 192: 39-46. DOI: 10.1007/s11270-008-9632-0. Paulone, P.M., 2007. Factors influencing zooplankton distribution in the Chesapeake and Delaware bays. Dissertation, Washington, D.C University. Sanderock, G.A. and Scudder, G.G.E., 1994. An introduction and key to the freshwater calanoid copepods (Crustacea) of British Columbia. University of British Columbia Publication, Canada. 134 p. Stottrup, J., 2000. The elusive copepods: their production and suitability in marine aquaculture. Aquaculture Research, 31: 703-711. DOI: 10.1046/j.1365-2109.2000.3488.x. Sunkad, B. N. and Patil, H. S., 2003. Water quality assessment of Rakasakoppa reservoir of Belgaum, Karnataka. Indian Journal of Ecology, 30: 106-109. Wang, S., Xie, P., Wu, S. and Wu, A., 2007. Crustacean zooplankton distribution patterns and their biomass as related to
پوراحداوزابی و همکاران تاثیز عوامل فیزیکوضیمیایی آب بز تغییزات... trophic indicators of 29 shallow subtropical lakes. Limnologica, 37: 242-249. DOI: 10.1016/j.limno.2007.02.002. Warfe, D.M. and Barmuta, L.A., 2004. Habitat structural complexity mediates the foraging success of multiple predator species. Oecologia, 141: 171-178. DOI: 10.1007/s00442-004-1644-x. Witty, L., 2004. Practical guide to identifying freshwater crustacean zooplankton. Cooperative Freshwater Ecology Unit, Department of Biology, Laurentian University, Sudbury, Ontario, Canada. 50p. 88
Iranian Scientific Fisheries Journal Vol. 26, No.6 Effects of physicochemical parameters of water on seasonal variation, distribution and density of crustacean zooplankton communities in Sulduz Wetland (Southern parts of Urmia Lake) Pourahad Anzabi M. 1, Sarvi Moghanlou K. 1*, Atashbar B. 2, Mohamadyari A. 3 * k.sarvimoghanlou@urmia.ac.ir 1 -Department of Fisheries, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia, Iran 2- Department of Artemia and Aquatic animals, Lake Urmia Research Institute, Urmia University, Urmia, Iran 3- Department of Biology, Faculty of Science, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran Abstract Due to the progressive drying of Urmia Lake, applying appropriate management strategies and providing a suitable solution for the management of hydrological regimes in the satellite wetlands around this lake such as the Sulduz Wetland is necessary. The Sulduz Wetland is located in the West Azerbaijan Province and in the southern part of Urmia Lake. The Sulduz Wetland is ecologically important. The present study was conducted to investigate the role and the effect of physicochemical factors of water on the crustacean zooplankton communities. Sampling was performed seasonally from November 2015 to July 2016. Two groups of crustacean zooplankton including Copepoda and Cladocera were observed. The results of statistical analysis of CCA showed a positive correlation between the existence and density of most of the genera with the temperature, turbidity, soluble solids, dissolved oxygen, phosphate and alkalinity, whereas same genera showed a negative correlation with depth, salinity, electrical conductivity, transparency and ph. Low water temperature in the autumn and in the winter was the main factor in reducing the density of zooplankton in this wetland. Results of CCA analysis showed that the presence and density of identified genera were related to each other and to the physicochemical parameters of water. In conclusion, it can be said that in the Sulduz Wetland like many other habitats of the world, distribution patterns of zooplanktons were strongly influenced by environmental factors. Keywords: Environmental factors, Seasonal variations, Zooplankton communities, Sulduz Wetland * Corresponding author